- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
بنفشه غلامی
روزنامه نگار
بهترین دفاع، حمله است. این شاید کوتاهترین و گویاترین جمله در بیان علت اصلی اقدام نظامی بامداد جمعه دونالد ترامپ علیه سوریه و صدور فرمان حمله به پایگاه نظامی شعیرات در 180 کیلومتری دمشق باشد.
نگاهی به 82 روز ریاست جمهوری دونالد ترامپ، نشان میدهد او در این مدت شکستها و ناکامیهای بسیاری را متحمل شدهاست و میتوان او را در این خصوص رکورددار رؤسای جمهوری امریکا دانست. نخستین ناکامی بزرگ او زمانی رقم خورد که جیمز روبارت، قاضی یک دادگاه فدرال در ایالت واشنگتن امریکا با صدور حکمی مانع اجرایی شدن فرمان مهاجرتی ترامپ شد و او را واداشت تا نسخه دومی برای فرمان پر اشتباه مهاجرتی خود تهیه کند. هرچند که فرمان مهاجرتی دوم نیز هنوز با چالشهای بسیاری دست و پنجه نرم میکند. دومین ناکامی بزرگ ترامپ نیز زمانی رقم خورد که او نتوانست وعده انتخاباتی خود برای لغو «اوباماکر» را عملی کند و در نتیجه قانون بیمه درمانی اوباما با تأیید مجدد سنا و کنگره همچنان پابرجا ماند. در این میان از خرده شکستهای ترامپ همچون تأیید نشدن شماری از وزیران و کابینه پیشنهادیاش از سوی نمایندگان کنگره و سنا نیز نباید غافل ماند. ضمن آنکه محبوبیت ترامپ مطابق یافتههای نظرسنجی منتشرشده در چهارشنبه گذشته به 35 درصد رسیدهاست که پایینترین میزان محبوبیت یک رئیسجمهوری امریکا در 100 روز نخست کاریاش است.
بجز این شکستها ترامپ از حملات به دولت خود نیز رنج میبرد. حملاتی که بدلیل روابط مشکوک اعضای وابسته به کاخ سفید با روسیه به ترامپ و اطرافیانش وارد میشود. این حملات تاکنون باعث شده، ترامپ مجبور شود یکی از کلیدیترین مردان امنیتی خود، یعنی مایک فلین را به استعفا وادار سازد. ضمن آنکه جارد کوشنر، مشاور ارشد و داماد ترامپ نیز بدلیل همین اتهام در معرض بازجویی است. به تمام این دردسرها که هر یک برای هر رئیسجمهوری میتواند هزینههای گزافی بهدنبال داشته باشد، باید روابط خصمانه رسانهها با ترامپ را نیز افزود. بدبینی ترامپ به رسانهها و واکنش رسانهها به این بدبینی که تبدیل به دشمنی برخی رسانههای تأثیرگذار امریکایی با رئیسجمهوری امریکا شده، تاآنجا پیش رفت که بسیاری از ناظران، این وضعیت را مشابه وضعیتی قلمداد کردند که باعث شد ریچارد نیکسون مجبور به ترک جایگاه خود بهعنوان رئیسجمهوری امریکا شود.
دونالد ترامپ بیش از آنکه سیاستمدار باشد، یک تاجر است و قوانین تجارت به او دو درس مهم دادهاست: خطر کردن و چگونگی رویارویی با تهدیداتی که ممکن است، سر راه او قرار گیرد. این درسها ترامپ را در شرایطی که خود را در معرض تهاجم نه فقط رسانهها و افکار داخلی که در معرض انتقادات تند خارجی میدید، واداشت تا به فکر برداشتن بار این تهاجمها از دوش خود بیفتند. پس بهترین راه دفاع از خود را حمله دید. از نظر او تنها یک حمله بزرگ بود که میتوانست، افکار عمومی و رسانهها را از آنچه انجام داده و میدهد و ناکارآمدیهای سیاسی او دور کند. حادثه بمباران انبار تسلیحات مخالفان سوری که منجر به انفجار مواد سمی موجود در آن شد و 74 نفر بر اثر استنشاق این مواد سمی جان خود را از دست دادند، بهانهای طلایی برای بهرهبرداری دونالد ترامپ از این واقعه را فراهم کرد. از روز سهشنبه که این واقعه رخ داد، رسانهها و سیاستمداران بسیاری این رخداد را که هنوز هم عامل اصلی آن مشخص نشدهاست، محکوم کردند. در این بین بسیاری از رسانههای غربی نیز به سبک و سیاق تمامی رخدادهای شش سال گذشته بحران سوریه، انگشت اتهام را سوی دولت بشار اسد گرفتند و ارتش سوریه را مسئول حمله شیمیایی به مردم خان شیخون معرفی کردند. ترامپ در چنین شرایطی بر موج اجماع جهانی که به خاطر مرگ دردناک شهروندان خان شیخون به وجود آمد، نشست و دست به حملهای زد که بتواند این اجماع بهوجود آمده را با خود همراه سازد. او برای دورماندن از تبعات احتمالی چنین حملهای تلاش کرد تلفات آن را محدود سازد. پس در حالی که هیچکدام از نهادهای داخلی کشورش را (ولو کنگره و سنا که طبق قوانین باید از حملات نظامی آگاه بوده ودرباره آن نظر دهند) از اقدام خود مطلع نکرد، در تماسی با روسیه این کشور را از انجام حمله مطلع کرد تا با خروج قوای نظامی مستقر در این پادگان تلفات آن به حداقل برسد و به این ترتیب از انتقادهای احتمالی بابت کشتار کسانی که در پایگاه «شعیرات» مستقر بودند، در امان بماند.
نکته دیگر اینکه اقدام نظامی ترامپ علیه سوریه باعث شد، او بتواند بدلیل مخالفت همیشگی غربیها با اسد، اروپاییهایی را که در سه ماه گذشته بارها او و مواضعش را مورد انتقاد قرار دادند، با خود همسو سازد. بارزترین نمونه آنها فرانسوا اولاند بود، مردی که در ایام تبلیغات ریاست جمهوری ترامپ، با شدیدترین واژهها به او حمله کرده بود. اما اکنون حمله وی به سوریه را ستودهاست.
پس به این ترتیب میتوان گفت، اقدام نظامی بامداد جمعه امریکا در سوریه هرچند تبعات جهانی بسیاری به همراه خواهد داشت، اما گوشه چشمی نیز به مسائل داخلی امریکا و برآورده ساختن اهداف ترامپ درداخل کشورش داشتهاست.
روسیه در اقدامی غیر منتظره و قبل از اروپا و امریکا، با صدور بیانیهای اعلام کرد، بخش شرقی «قدس» را بهعنوان پایتخت «فلسطین» و بخش غربی آن را نیز بهعنوان مرکز حکومت «رژیم صهیونیستی» به رسمیت میشناسد. این در حالی است که «بنیامین نتانیاهو» نخستوزیر اسرائیل در سه ماه اخیر٬ سه بار به روسیه سفر کرده و پیوسته تماسهای تلفنی با «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری این کشور داشته است. به گزارش ایرنا، در بیانیه پایگاه وزارت خارجه روسیه که با عنوان «تشکیل کشور مستقل فلسطین در کنار رژیم اشغالگر قدس» پنجشنبه گذشته منتشر شد، آمده است: از اوضاع حل و فصل مسأله فلسطین و اسرائیل نگران هستیم و در حالی که از سه سال پیش مذاکرهای بین دو طرف انجام نمیشود، اوضاع در منطقه متشنج است. خلأ در روند حل و فصل مسائل خاورمیانه، زمینه مناسبی برای اقدامهای یکجانبه ایجاد میکند که دورنمای پذیرفته شدن راه حل مسائل فلسطین را مطابق دو حکومت مخدوش میکند. بیانیه روسیه افزوده است: پایبندی خود را به تصمیمهای سازمان ملل و اصول حل و فصل موقعیت قدس شرقی بهعنوان پایتختِ فلسطین مورد تأکید قرار میدهیم و همزمان لازم میدانیم اعلام کنیم در این رابطه بخش غربی قدس را پایتخت طرف مقابل (رژیم صهیونیستی) میدانیم. روسیه ادامه داده است: درباره شاخصهای معین حل مجموعه مسائل در مورد موقعیت سرزمین فلسطین از جمله این شهر باید در جریان مذاکرات مستقیم بین طرفین توافق شود. در پایان این بیانیه آمده است: روسیه بهعنوان عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد، یکی از حامیان روند صلح منطقه و شرکتکننده فعال در گروه چهار میانجی گر بینالمللی مسائل خاورمیانه برای دستیابی به توافقهای مربوط به دو طرف کمک میکند. ساعاتی بعد از انتشار این بیانیه واکنشها و بازتابهای گسترده این خبر فضای مجازی را فراگرفت. روسیه نخستین کشوری است که بخشی از قدس را بهعنوان پایتخت رژیم صهیونیستی به رسمیت میشناسد. «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری امریکا در تبلیغات انتخاباتی خود وعده داده بود که در نخستین فرصت سفارت امریکا را از «تل آویو» به قدس انتقال خواهد داد. تحقق این وعده که نشاندهنده تبدیل شدن «قدس» به پایتخت اسرائیل بود٬ از سوی مردم فلسطین بشدت مورد اعتراض قرار گرفت.قدس شرقی از سال 1967 تحت اشغال اسرائیل قرار دارد.
گروه جهان/ در حالی که جلسه فوقالعاده روز چهارشنبه شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره حمله شیمیایی شهر «خان شیخون» در استان ادلب سوریه بینتیجه مانده و هنوز هیچ گزارشی از سوی کمیتههای حقیقت یاب و نهادهای بینالمللی مبنی بر عامل این حمله شیمیایی منتشر نشده بود، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا به بهانه دست داشتن دولت دمشق در این حمله شیمیایی، بدون آنکه کنگره، وزارت خارجه و شورای امنیت ملی امریکا و سازمانهای بینالمللی را از تصمیم خود مبنی بر حمله به سوریه آگاه کند، حدود ساعت 3:45 بامداد دیروز جمعه با 59موشک «تاماهاک» که از روی دو ناوشکن امریکایی مستقر در دریای مدیترانه شلیک شد، پایگاه هوایی شعیرات سوریه در 180 کیلومتری دمشق را بمباران کرد. بر اثر این حمله پایگاه نظامی فوق بشدت تخریب شد و 9 فروند از مجموع بیش از 50 هواپیمای نظامی موجود در این پایگاه نابود شدند. امریکا پیش از این در سال 2013 نیز پس از حمله شیمیایی حمص، قصد اقدام نظامی علیه سوریه را داشت که با ابتکار عمل پوتین، باراک اوباما، ریئسجمهوری وقت امریکا با حل بحران سوریه ازطریق مذاکره و دیپلماسی موافقت کرد.
بمباران این پایگاه هوایی که از مقرهای اصلی ارتش سوریه برای مبارزه با تروریستها به شمار میرفت، ناقض وعده ترامپ مبنی بر همکاری با روسیه و حتی دولت بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه در زمینه مبارزه با تروریسم بود، با شدیدترین واکنشهای مسکو مواجه شد، طوری که وزارت خارجه روسیه در بیانیهای که دیروز به همین منظور صادر کرد، خبر داد تمام توافقهای خود را با امریکا در زمینه مبارزه با تروریسم به حالت تعلیق در میآورد. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه و متحد اسد نیز نارضایتی خود را از حمله موشکی امریکا اعلام کرده و گفته است: پیش از این نسبت به توافق با ترامپ در مورد وضعیت اسد امیدوار بودیم اما شواهد نشان میدهد ماجرای حمله شیمیایی همه معادلات را به هم ریخته است. اکنون حمله هوایی امریکا به سوریه مانعی جدی بر سر راه ایجاد ائتلاف بینالمللی برای مبارزه با تروریسم است.
همسویی دموکراتها و جمهوریخواهان اگرچه ترامپ در دیداری که روز پنجشنبه با شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین در امریکا داشت، گفته بود، قصد دارد اقدامی جدی علیه دولت اسد انجام دهد و نیکی هیلی، نماینده دائم امریکا در سازمان ملل نیز در جلسه فوقالعاده روز چهارشنبه گفته بود، اگر صدور قطعنامه علیه دمشق به نتیجه نرسد، امریکا به تنهایی اقدام مقتضی را انجام خواهد داد اما حمله بامداد دیروز جمعه امریکا به پایگاه هوایی سوریه هم برای جامعه جهانی و هم در داخل امریکا غیرمنتظره و شوک آور بود و بسیاری از نمایندگان و سناتورها بویژه دموکراتها از اینکه ترامپ بسرعت و بدون مشورت با کنگره این تصمیم را اجرایی کرده است، از کاخ سفید انتقاد کردند و آن را نقض قانون اساسی کشورشان دانستند.
دیگر چهرههای دموکرات از جمله هیلاری کلینتون، رقیب ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری 2016، چاک شومر، رهبر اقلیت دموکراتها در سنا و نانسی پلوسی، رهبر اقلیت دموکرات در مجلس نمایندگان نیز اقدام نظامی علیه سوریه را تأیید و از آن حمایت کردند اما از اینکه کاخ سفید کنگره را در جریان این اقدام نگذاشته است، انتقاد کردند. اکثر جمهوریخواهان از جمله دو سناتور جنگ طلب، جان مک کین و لیندزی گراهام اما نه تنها از اقدام نظامی ترامپ حمایت کردند بلکه از این حمله به عنوان نخستین گام معتبر، تقدیر کردند.
ترامپ نیز ساعاتی پس از این حمله در جمع خبرنگاران حاضر شد و گفت: من دستور حمله به پایگاهی را دادم که از آن برای تدارک حمله شیمیایی [به استان ادلب سوریه] استفاده شده بود. من امشب از همه ملتهای متمدن میخواهم که برای پایان این کشتار و خونریزی و ریشه کن کردن تروریسم به هر شکل و نوعی که باشد، به ما بپیوندند. این در حالی است که گزارش خبرگزاری رسمی سوریه، سانا، حاکی از آن است که دو فروند از موشکهای شلیک شده در روستای شعیرات فرود آمده که براثر آن 9 شهروند غیرنظامی کشته شدند که 4 تن از آنان کودک بودند. رکس تیلرسون، وزیر خارجه امریکا نیز علی رغم اینکه بنا بر گزارش منابع رسانهای امریکا پیشتر از تصمیم نظامی ترامپ مطلع نبود، از این حمله حمایت کرد و گفت، حملات امریکا به سوریه نشانگر این است که در صورت پشت سرگذاشته شدن خط قرمزها، رئیس جمهوری امریکا اراده انجام هر کاری را دارد. با وجود این برخی از تحلیلگران معتقدند، دستگاه دیپلماسی امریکا و بدنه کارشناسی دیپلماتیک و امنیتی این کشور نگران اقدام یکجانبه نظامی ترامپ در سوریه است و این اقدام را خطری جدی برای سربازان امریکایی مستقر در خاک عراق و سوریه میداند. مقامهای پنتاگون نیز درباره وجود نیروهای متحد اسد در عراق و احتمال آسیب به نیروهای امریکایی در این کشور نگران هستند. همچنین این نگرانی در پنتاگون وجود دارد که در صورت کشته شدن سربازان روسیه در خاک سوریه، موضوع به رویارویی با روسیه بینجامد.
واکنش سوریه به حمله به خاک خود
در پاسخ به حمله 59 موشک امریکایی به پایگاه نظامی شعیرات، دفتر بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، با صدور بیانیهای حمله موشکی امریکا را «گستاخانه» و «غیر مسئولانه» توصیف و اعلام کرد: این اقدام نشاندهنده ادامهدار بودن سیاست دولت امریکا در تحت سلطه قرار دادن مردم است. این بیانیه تأکید میکند، حمله به پایگاه مزبور بر اساس اطلاعات نادرست انجام شده است. فرماندهی کل ارتش و نیروهای مسلح سوریه نیز در بیانیهای اعلام کرد: تجاوز امریکا به سوریه، تأکیدی بر ادامه سیاستهای اشتباه این کشور و سنگاندازی در مسیر مبارزه ارتش سوریه با تروریسم است. این تجاوز، امریکا را شریک گروههای تروریستی داعش و النصره و دیگر گروههای تروریستی قرار میدهد. این در حالی است که برخی گزارشها از آماده شدن داعش برای انجام حملهای دیگر حکایت دارد. طلال البرازی، استاندار حمص نیز در واکنش به این حمله گفت: پایگاه هوایی شعیرات وظیفه پشتیبانی از نیروهای مسلح در مبارزه با داعش و تأمین امنیت میدانهای نفتی و گازی در استان حمص را برعهده داشت و نقش مهمی در آزادسازی پالمیرا (تدمر) ایفا کرد.
واکنش ایران و روسیه به حمله امریکا
اگرچه روسیه و ایران شدیدترین واکنشها را به حمله هوایی ناگهانی امریکا به پایگاه نظامی شعیرات سوریه داشتند، سوئد به عنوان تنها کشور اروپایی، چین، عضو دائم شورای امنیت، بولیوی، اندونزی، کره شمالی و دو حزب ایتالیایی «جنبش 5 ستاره» و «پیوند شمال» نیز مخالفت خود را با این حمله نظامی اعلام کردند و بولیوی و روسیه خواستار برگزاری فوری جلسه شورای امنیت در این باره شدند و ویکتور اوزروف، رئیس کمیسیون امور دفاعی شورای فدراسیون روسیه ضمن مطرح کردن این درخواست گفت، این اقدام امریکا ممکن است به عنوان تجاوز به یک کشور عضو سازمان ملل قلمداد شود. وزارت خارجه روسیه نیز در بیانیه خود ضمن اعلام تعلیق تمام توافقهای نظامی مسکو با واشنگتن اعلام کرد: امریکا بدون اینکه مسأله واقعه ادلب روشن شود قدرت نمایی کرده و به نیروهای نظامی کشوری که با تروریسم بینالمللی مقابله میکند، حمله موشکی کرد. حضور نیروهای امریکایی در سوریه بدون موافقت دولت این کشور و تصمیم شورای امنیت سازمان ملل نقض آشکار قوانین بینالمللی است و روابط مسکو و واشنگتن را بیشتر تخریب میکند.
جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان نیز با انتشار پیامی در توییتر به حمله هوایی امریکا به یک پایگاه نظامی در سوریه واکنش نشان داد و آن را اقدامی نظامی بر اساس اتهامات بیاساس دانست. ظریف در ادامه نوشت: امریکا به صدام برای استفاده از سلاح شیمیایی علیه ایران در دهه ۱۹۸۰ کمک کرد، سپس بر اساس اتهاماتی ساختگی در خصوص استفاده از سلاحهای شیمیایی به اقدام نظامی متوسل شد، نخستین بار در سال ۲۰۰۳ و اکنون در سوریه.
بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز در واکنش به حملات موشکی امریکا به یک پایگاه هوایی در سوریه اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران به عنوان بزرگترین قربانی سلاحهای شیمیایی در تاریخ معاصر، هرگونه استفاده از سلاح شیمیایی را فارغ از عاملین و قربانیان آن محکوم میکند و همزمان استفاده از این بهانه برای اقدامات یک جانبه را خطرناک، مخرّب و نقض اصول آمره حقوق بینالملل میداند.
وزارت خارجه چین هم اعلام کرد، پکن به دولت بشار اسد احترام میگذارد و سرنوشت او را مردم سوریه تعیین میکنند. چین در عین حال اعلام کرد، خواهان جلوگیری از نابسامانی جدید در اوضاع سوریه است. نماینده دائم سوئد در سازمان ملل هم با ابراز نگرانی از اقدام نظامی امریکا علیه سوریه به طور ضمنی آن را با بهانه تراشی و دروغ امریکا و انگلیس در خصوص جنگ افزار کشتار جمعی عراق مقایسه کرد و گفت، آن سالها من با هانس بلیکس (بازرس بینالمللی) در همین نقطه ایستاده بودیم. دولت اندونزی نیز از حملات موشکی و یکجانبه ارتش امریکا به سوریه ابراز نگرانی کرد. همچنین منابع خبری دیروز گزارش دادند، قرار است در امریکا تظاهرات مردمی در اعتراض به اقدام نظامی ترامپ در سوریه انجام شود.
ماری لوپن، نامزد راست افراطی انتخابات ریاست جمهوری فرانسه نیز بهصورت تلویحی از ترامپ انتقاد کرد و گفت: ترامپ بارها اعلام کرده بود نمیخواهد ژاندارم جهان شود و این دقیقاً همان کاری بود که انجام داد.
حامیان جهانی اقدام نظامی ترامپ این واکنشهای منفی بینالمللی در حالی است که برخی کشورهای عربی منطقه از جمله عربستان سعودی از حمله امریکا به سوریه استقبال کرده و ترکیه، رژیم صهیونیستی، فرانسه، انگلیس، آلمان، استرالیا، ژاپن و بسیاری از متحدان منطقهای و بینالمللی امریکا حمایت خود را از این حمله اعلام کردهاند. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، به صورت تلویحی اعلام کرد، کشورش از مداخله نظامی امریکا در سوریه حمایت میکند و اگر از سوی مقامات امریکایی گامی در این زمینه برداشته شود، ترکیه هم به مسؤلیت خود عمل خواهد کرد. مولود چاووشاوغلو، وزیر خارجه ترکیه نیز گفت: ما مداخله نظامی امریکا علیه سوریه را بجا و در زمان مناسب میدانیم. اکنون ایجاد مناطق امن در سوریه بیش از هر زمان دیگری لازم و ضروری است. پیشتر نیز دولت امریکا خبر داده بود برای ایجاد مناطق امن در سوریه با شرکای منطقهای خود همکاری خواهد کرد. خبرگزاری رسمی عربستان (واس) نیز به نقل از یک منبع مسئول در وزارت خارجه عربستان حمایت کامل عربستان را از عملیات نظامی امریکا علیه پایگاه نظامی سوریه اعلام کرد. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی هم از حمله موشکی امریکا به حمص حمایت کرده و آن را پیامی آشکار و قوی دانست و مدعی شد، ترامپ با سخنان و عملکرد خود این پیام آشکار و قوی را به جهان ارسال کرد که استفاده از سلاحهای شیمیایی و گسترش آن غیر قابل تحمل هستند. او مدعی شد امیدوار است، پژواک این پیام جدی نه فقط در دمشق بلکه در تهران، پیونگیانگ و دیگر اماکن نیز درک شود.
ویژگیهای موشک«تاماهاک»
موشک تاماهاک، نوعی موشک کروز دور برد است که با سرعت بیش از صوت حرکت میکند. این موشک قابلیت پرتاب در همه شرایط آب و هوایی را دارد؛ بین پنج تا شش متر طول دارد و وزن آن حدود هزار و 400 کیلوگرم است. برد متعارف آن بیش از هزار کیلومتر است. «تاماهاک» دارای دوربین تلویزیون است تا در مسیر پیشروی برای بردهای طولانی بتواند هدف را به صورت دقیق ردگیری کند. این قابلیت را نیز دارد که از دادههای مختلف از طریق گیرندههای هواپیماها، پهپادها و ماهوارهها و ناوها برای رهیابی و یافتن هدف خود استفاده میکند. این موشک همچنین میتواند اطلاعات را از طریق گیرندههایش به فرستندههای یاد شده بفرستد. موشک تاماهاک بعد از اینکه توسط فشار هوا به صورت عمودی پرتاب میشود، بالا میرود تا اینکه موشک روی حالت کروز برود. از این نظر رفتاری مشابه هواپیما دارد که برای بسیاری از سامانههای ضدهوایی غافلگیرکننده محسوب میشود. ارزش هر موشک 3 میلیون دلار و سرعت آن 885 کیلومتر در ساعت است که قابلیت نابودسازی اهداف را تا برد 2 هزار و 500 کیلومتری دارد.
دکتر جاوید قربان اوغلی
کارشناس خاورمیانه
در بررسی اقدام یکجانبه امریکا در حمله موشکی روز گذشته به سوریه، ضروری است، ابتدا تحولات امریکا را مورد بررسی قرار دهیم. روی کار آمدن ترامپ و اقدام روز گذشتهاش در حمله به سوریه نشان از تفاوت فراوان سیاستهای اتخاذ شده ترامپ با دولت قبلی (اوباما) در مسائل منطقه بالاخص سوریه دارد. اقدام ترامپ بدون هیچ گونه مجوزی از شورای امنیت، بالاخص درباره اختلاف نظری که با روسیه بر سر حمله شیمیایی به ادلب سوریه داشت، به نوعی حکایت از بازگشت به یکجانبه گری در امریکا دارد. در چارچوب منطقه به نظر میرسد این اقدام واشنگتن را در راستای یک هماهنگی عربی- اسرائیلی با امریکا بررسی کرد. بالاخص بعد از سفر شاهزاده عربستان و رئیس جمهوری مصر (السیسی) و پادشاه اردن به واشنگتن، نوعی هماهنگی عربی- اسرائیلی با امریکا قابل مشاهده است که در چارچوب تحولات جدید دولت امریکا باید مورد بررسی قرار گیرد. این اقدام یکجانبه که خارج از چارچوب نظام بینالملل و مصوبه شورای امنیت بینالملل صورت گرفته میتواند هشداری برای ایران باشد. ایران باید بداند دولت جدید امریکا بهمانند دولت قبلی خود برای تشنج آفرینی، خود را ملزم نمیبیند تا اجازه شورای امنیت و موافقت روسیه را با خود همراه داشته باشد. نکته این مسأله نیز ضروری است که این اقدام دولت ترامپ، در شرایطی که اجلاس آستانه و ژنو برای حل بحران سوریه به نتیجه نرسیده است در صحنه میدانی خود سوریه نیز تغییراتی را ایجاد خواهد کرد. بر این اساس باید منتظر ماند و دید این هماهنگی عربی و اسرائیلی درباره سوریه چه نتایجی را با خود چه در سطح بینالملل و چه در سطح منطقه همراه خواهد داشت. چنانچه ایران و روسیه تحلیل واقع بینانهای در این خصوص اتخاذ نکنند، ممکن است حتی دستاوردهای میدانی سوریه برای این دو کشور را با تغییرات شگرفی روبهرو کند.
دکتر حسن بهشتی پور
کارشناس خاورمیانه
اقدام موشکی امریکا علیه پایگاه الشعیرات در استان حمص سوریه با شلیک 59 موشک کروز تاماهاک، به طور قطع تأثیرات کوتاه مدت و میان مدت بالاخص در سطح منطقه خواهد داشت. در حال حاضر فرض بر این است که این اقدام امریکا تأثیرات کوتاه مدت و میان مدت خواهد داشت. فرض بر این است که دولت ترامپ با اقدامی محدود تلاش کرده به صورت تاکتیکی به سوریه حملهای کند تا به بازیگران بینالملل نشان دهد سیاست ترامپ با اوباما تفاوت بسیاری دارد. روسیه در نخستین واکنش به این اقدام واشنگتن، خواستار برگزاری فوری جلسه شورای امنیت شد. پیش از این همکاریهای متعددی میان امریکا و روسیه در سوریه وجود داشت که به طور قطع این اقدام یکجانبه دولت ترامپ، روابطش با مسکو را با تغییرات شگرفی روبهرو خواهد کرد و ما شاهد قطع روابط یا کاهش روابط خواهیم بود. در میان مدت هم تأثیر در همکاری دو کشور در ناتو و سایر موارد اختلاف دو کشور به وجود خواهد آورد. به نظر میرسد، روسیه علاوه بر واکنش سیاسی در قبال این اقدام واشنگتن، مجموعه اقداماتی را درباره مسائل امنیتی و دفاعی در سوریه انجام خواهد داد. بر این اساس ما شاهد فصلی جدید از اختلاف میان واشنگتن و کرملین خواهیم بود؛ این در حالی است که ترامپ پیش از این قول داده بود، روابط دو کشور را به سمت همکاری پیش خواهد بود. بحث دیگر اینکه خود این اقدام نیز در روند تحولات سوریه تأثیرگذار خواهد بود. زیرا این موضوع تنش را در سطح منطقه افزایش خواهد داد و مشکلات امریکا در افغانستان که به جد مورد انتقاد ترامپ در دوره تبلیغات پیش از انتخابات ریاست جمهوری این کشور بود، در شکلی جدید امریکا را در موضوع سوریه درگیر خواهد کرد. در آخر، این نکته بسیار مهم است که ببینیم آیا امریکا پس از این حمله، ماجراجویی جدیدی را مانند آنچه در افغانستان و عراق انجام داد را تکرار خواهد کرد یا خیر؛ که پاسخ به این سؤال ما را در تحلیل بهتر مسائل منطقه یاری خواهد کرد.
محمد ایرانی
کارشناس خاورمیانه
به طور طبیعی در شرایطی که تحولات مربوط به سوریه به سمتی حرکت میکرد که افقهایی را پس از نشست مکرر آستانه و ژنو برای پیدا شدن راه حل سیاسی در سوریه نوید میداد، به طور قطع حمله امریکا به پایگاه الشعیرات در استان حمص سوریه، این افق را تیره و تار کرده و به عبارتی شرایط بحرانی سوریه را پیچیدهتر از گذشته کرد. از طرفی این عملیات نشان داد امریکاییها در شرایط حساس و در واقع سرنوشت ساز برای سوریه، تمایل دارند این تحولات به سود جریانی مربوط به دولت بشار اسد پیش نرود. به نظر میرسد این اقدام در چارچوبی صورت گرفته که به صورت غیرمستقیم و نامحسوس تلاش دارد این مسأله را القا کند که امریکاییها حاضر نیستند اجازه دهند روسها تعیینکننده اصلی جریان تحولات در سوریه باشد و به نوعی با این اقدام تلاش کردند تا حضور روسیه در سوریه را به چالش بکشند. هر چند که این حمله، بلافاصله در ذهن بسیاری از تحلیلگران این مسأله را القا میکند که چنانچه قرار است اولویتی را که ترامپ در سوریه در مقابله با نیروی افراطی داعش اعلام کرده، به طور طبیعی متوجه نیروی افراطی و تروریستی داعش شود نه نیروهای هوایی سوریه. بر این اساس این نتیجهگیری حاصل میشود که امریکا به دنبال توازن میان مخالفین و دولت سوریه است و آنها تمایل ندارند در جهت حمایت از دولت سوریه برای اعاده حاکمیت کل سرزمینش اقدامی را انجام دهند. به نظر میرسد اقدام روز گذشته امریکا در حمله به سوریه، حامل پیامی باشد که معادله سوریه را وارد مرحله جدیدی خواهد کرد. این اقدام میتواند هم متوجه دولت سوریه باشد و هم روسیه و هم همپیمانان آنها. به نظر میرسد با این رخداد، دولت بشار اسد که پیش از این تمایل داشت فعالانه در نشستهای آستانه و ژنو شرکت کند، تمایل خود را برای پیگیری مسائل متوقف کرده و اقدامات علیهداعش را در پاسخ به این اقدام امریکا تشدید خواهد کرد.
-
ترامپ پشت سنگر اسد
-
روسیه بخش غربی قدس را پایتخت «رژیم صهیونیستی» خواند
-
اولین جنگ ترامپ، 82 روز پس از ریاست جمهوری
-
تهاجم با هماهنگی عربی- اسرائیلی
-
فصل جدید اختلاف کاخ سفید و کرملین
-
پاسخ سوریه به تجاوز امریکا